Ağaç Kesiminin Görünmeyen Sonuçları: Risk Altında Bir Gelecek mi?

Peter Wohlleben’in ünlü eseri Ağaçların Gizli Yaşamında ağaçları büyüleyici bir şekilde keşfetmesinden ilham alarak ormanların sadece kereste kaynağı ya da madencilik amacıyla ortadan kaldırılacak engeller olmanın ötesine geçtiğini ortaya koymaktadır. Ormanlar, o karmaşık ve birbirine bağlı sistemler, yaşamla dolup taşıyor, vazgeçilmez ekosistem hizmetleri sunuyor ve gezegenimizin karbon döngüsünde çok önemli bir rol oynuyor.

Diğer yerlerde olduğu gibi Türkiye’de de madencilik faaliyetleri için ormansızlaştırmanın endişe verici hızı ivme kazanıyor. Hiç şüphesiz, madencilik inkâr edilemez bir şekilde anlık ekonomik avantajlar sağlamakta ve dünya çapında minerallere olan açlığı tatmin etmektedir. Ancak, bu tür çabalara eşlik eden derin ve kalıcı çevresel yansımaları da kabul etmeliyiz.

Çevresel Etki

Wohlleben’in kitabında güzel bir şekilde tasvir ettiği gibi ormanlar sadece ağaçlardan oluşan bir topluluk olmanın ötesine geçerek, incelediğiniz sosyal ve ekonomik sistemlere benzer şekilde karmaşık uyarlanabilir sistemler oluştururlar. Ormanın büyüleyici dünyasında ağaçlar, köklerini toprağın derinliklerine uzatarak harikulade bir iletişim senfonisine katılırlar. Bu karmaşık ağ sayesinde hayati bilgileri paylaşır, birbirlerini destekler ve gezegenimizin ekosisteminin hassas dokusuna uyumlu bir şekilde katkıda bulunurlar. Su döngüsünün karmaşık dansında aktif bir rol oynarlar, değerli toprağı korumak için özenle çalışırlar ve ekosistemimizin hassas dengesini korumak için yorulmadan karbon tutarlar.

Ağaçlar madencilik veya diğer endüstriyel çabalar için kesildiğinde, bu hassas sistem altüst olur. Ormansızlaştırma eylemi, karmaşık yaşam ağı üzerinde derin sonuçlar doğurabilir ve biyolojik çeşitliliğin üzücü bir şekilde azalmasına neden olabilir. Sayısız canlı ve bitki örtüsü, kendilerini değerli yaşam alanlarından yoksun bulmakta ve varlıkları tehlikeli bir şekilde dengede asılı kalmaktadır. Yeraltı su seviyelerinin korunması ve iklimin dengelenmesinde çok önemli bir işlevi yerine getiren ağaçların varlığı su döngüsünü de etkilemektedir.

Ayrıca, ormanların büyük ölçüde yok edilmesi, küresel iklim dinamiklerinin karmaşık ağında önemli bir rol oynamaktadır. Ağaçlar, muhteşem bilgelikleriyle, atmosferimizi dolduran karbondioksiti nezaketle alır ve onu özlerinde barındırırlar. Bu değerli karbonu gövdelerinde, dallarında ve yapraklarında besleyerek kendilerine yakın tutarlar. Karşılığında da bize hayat veren oksijen nefesini hediye eder, onu nazik bir fısıltıyla dünyaya verirler. Ağaçlar kesildiğinde, özellikle de büyük ölçekte, bu karbon atmosfere geri salınır, sera etkisini güçlendirir ve küresel ısınma olgusuna katkıda bulunur.

Sosyal Etki

Ormansızlaşmanın geniş kapsamlı sonuçları sosyal alanı da kapsamaktadır. Türkiye’nin pek çok bölgesinde yerel toplulukların refahı, kendilerini çevreleyen ormanlarla iç içe geçmiş durumdadır. Bu bereketli ormanlık alanlar sadece yakacak için kereste kaynağı sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda çok sevdikleri hayvanları için de hayati bir yem sağlayıcısı olarak hizmet veriyor. Ayrıca, ormanlar satılabilecek bir dizi değerli ürün üreterek bu toplulukların geçim kaynaklarını daha da desteklemektedir. Bu değerli kaynakların tükenmesi ekonomik istikrarsızlığa ve bu toplulukların yerlerinden edilmesine yol açabilir.

Ekonomik Etki

Madencilik gerçekten de geçici bir ekonomik artış sağlayabilirken, ormansızlaşmanın kalıcı ekonomik sonuçları uzun vadede son derece zararlı olabilir. Suyun düzenlenmesi ve toprağın korunması da dahil olmak üzere ormanların paha biçilmez katkıları, tarımın ve diğer çeşitli endüstrilerin sürdürülmesi için kesinlikle hayati önem taşımaktadır. Bu karmaşık sistemlerin zarar görmesi, bu sektörlerde önemli ekonomik kayıplara yol açabilir. Ayrıca, biyolojik çeşitliliğin azalması turizm, özellikle de Türkiye’nin birçok bölgesi için önemli bir ekonomik dayanak olan eko-turizm üzerinde derin bir etkiye sahip olabilir.

Sürdürülebilir Bir Gelecek

Bu sonuçlar göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’de madencilik faaliyetleriyle desteklenen mevcut ormansızlaşma sürecinin sürdürülemez ve zararlı olduğu açıkça ortaya çıkmaktadır. Ormanların korunması, sadece ağaçların korunmasının çok ötesine geçmektedir. Biyolojik çeşitliliğin korunmasını, yerel toplulukların güçlendirilmesini ve iklim değişikliği etkilerinin iyileştirilmesini de kapsamaktadır. Aydınlanmış bireyler olarak, bu konulara ilişkin bilinci geliştirmek ve sürdürülebilirliğe öncelik veren madencilik uygulamalarını destekleyerek ekolojik zararı azaltmak bizim asil sorumluluğumuzdur. Ayrıca, Peter Wohlleben’in anlayışlı yazılarında örneklendiği gibi ormanların restorasyonunu ve mevcut ormanlık alanlarımızın sorumlu bir şekilde yönetilmesini teşvik etmemiz ve bunların sunduğu derin önemi kabul etmemiz zorunludur.

Ormanlarımızı korumaya çalıştığımızda, yalnızca tek bir ağacı değil, sevgili gezegenimizde varoluşun temel direği olarak hizmet eden çok yönlü, zeki bir ağı koruduğumuzu unutmamak çok önemlidir. Gezegenimizin ve Türkiye’nin kaderi buna bağlıdır.